معدن یکی از ظرفیت‌های بزرگ اقتصادی برای یک منطقه به شما می‌رود که اقتصاد و اشتغال پویا را با خود به همراه می‌آورد، اما زمانی که با بخش‌نامه‌ها و قوانین مختلف این بخش روبه‌رو می‌شود راهی به جزء کاهش نیرو و تولید ندارد و این حوزه هم از حوزه سودآور به بخش زیان‌آور تبدیل می‌شود. بهره‌برداران واحدهای معدنی نیز مانند دیگر بخش‌های تولیدی با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند و در این بین حتی تعدادی معدن‌دار که دیگر صبرشان به سرآمده و امیدی به رفع موانع نداشتند واحد خود را تعطیل و سرمایه‌شان را به استان دیگری بردند و اکنون در آنجا مشغول بکار هستند. خراسان جنوبی به دلیل دوری از مرکز و محرومیت‌های بسیار مشکلات چندین برابری را تحمل می‌کند حوزه معدن از هزینه‌های سرسام‌آور حمل‌ونقل، تعمیر و تجهیز و نبود نیروی فنی همواره رنج می‌برد اما گویا دولت نیز با بخش‌نامه‌ها و قوانین مختلف یکسان در کشور رنجی بر روی رنجی دیگر در این مناطق می‌گذارند و با اینکه بارها گفته شده که نباید قوانین یکسان اجرا شود ولی گویا حتی استان خراسان جنوبی نخستین استان در اجرای قوانین کشوری است. در همین زمینه گفت‌وگو با محمدعلی عجمی، فعال معدنی به شرح زیراست:

در زمینه فروش و اشتغال ایجاد شده بگویید؟

در معدن گرانیت ۷۲ نفر و در کارخانه فرآوری که جنب معدن تأسیس شده هم ۱۵ نفر و در دفاتر نهبندان و تهران هم اشتغال‌زایی داشته‌ایم که به حدود اشتغال مستقیم ۹۰ نفر می‌رسد و علاوه بر آن مردم محلی به دلیل این معدن خود کامیون‌هایی خریداری کرده‌اند که اشتغالزایی غیرمستقیم فراوانی نیز برای مردم منطقه داشته است.در بخش فروش نیز بیشتر استان‌های کلان‌شهر مانند تهران و اصفهان خریدار این سنگ‌ها هستند و کارخانه‌های فرآوری بزرگ آن صادرات به دیگر کشورها هم دارند.

در زمینه کارخانه فرآوری توضیح دهید؟
شراکتی این کارخانه ایجاد شده و ضایعات سنگ‌های گرانیتی به دلیل دارا بودن ویژگی‌های بسیار مناسب و ساختاری سخت و مستحکم یکی از بهترین گزینه‌ها برای تولید کوبیک است. سنگ‌های کوبیک نیز در سنگفرش خیابان‌ها، پارک‌ها و پیاده‌روها و جدول‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در زمینه مزایای سنگ‌های گرانیتی بگویید؟
سنگ‌های گرانیتی دارای کیفیت بالایی هستند که بیشترین مقاومت را در برابر سایش، گرما و سرما دارند، همچنین از نظر زیبایی جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده‌اند. به دلیل همین مزیت‌ها می‌توانند در ساختمان‌سازی نقش به سزایی داشته باشند ولی مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند.

مشکلات حوزه معدن چیست؟
مشکل اصلی نبود ثبات نرخ و گران شدن روز به روز مواد اولیه مصرفی است که نرخ دلار هر چه بالا می‌رود نرخ این مواد نیز افزایش پیدا می‌کند.همچنین نهبندان از بازار مصرف که بیشتر تهران و اصفهان است فاصله زیادی دارد و هزینه حمل بالایی را بر ما تحمیل کرده که همین موضوع باعث می‌شود توان رقابتی با معادنی که در نزدیکی مرکز کشور قرار دارند، نداشته باشیم.موضوع دیگر در زمینه مالیات بر ارزش افزوده است که هزینه تولید را افزایش می‌دهد و معدنی که در نهبندان نقطه مرزی قرار دارد همان مالیاتی را باید پرداخت کند که یک معدن در نزدیک‌ترین نقطه به مرکز کشور قرار دارد؛ این نوع دستورالعمل‌ها درست نیست و نیاز است که تدابیری بیندیشند و این هزینه‌ها را برای مناطق دور از مرکز کاهش دهند.به دلیل سود پایینی که داریم امکان نوسازی تجهیزات و ماشین‌آلات را هم نداریم که همین موضوع خود بار اضافی مالی بر عهده ما گذاشته، چرا که هزینه‌های نگهداری تجهیزات بیشتر از درآمد شده است.به دلیل هزینه‌های سرباری که به این معادن تحمیل شده توان رقابت را از آنها گرفته است و سرمایه‌گذار هم به همین دلایل دیگر به این سمت نمی‌آید.

بهبود وضعیت شما چه کمکی به منطقه می‌کند؟
یکی از مشکلات مهم در مناطق مرزی مانند نهبندان که به دلیل شرایط آب و هوایی و اقلیم خشک خود در بخش کشاورزی و دامداری هم دچار مشکل هستند، اشتغال است و معادن به دلیل اشتغال مولد می‌توانند از معضل قاچاق و فروش سوخت هم جلوگیری کنند و ثبات را به منطقه بازگردانند. اما اکنون به دلیل مشکلات معادن بسیاری در این منطقه بودند که تعطیل کردند و فقط حدود پنج معدن با شرایط سخت خود را نگاه داشته‌ایم و هیچ سودی نداریم و تنها دلیل ماندگاری، اشتغال‌زایی بود که برای مردم منطقه ایجاد کرده است.

چه درخواست‌هایی برای بهبود وضعیت دارید؟
یکی از موارد بهبود ارتباط با دیگر کشورها برای صادرات است. یکی دیگر از موارد در بخش مالیات بر ارزش افزوده و دارایی است که در گذشته برای مناطق محروم، تخفیف‌ها و بخشش‌های مالیاتی وجود داشت که دیگر اکنون وجود ندارد؛ از آنجایی که هزینه‌های سربار زیادی بر معادن به خصوص مناطق محروم و دور از مرکز تحمیل می‌شود نیاز است که در چنین مواردی سوبسیدهایی برای ما دولت در نظر بگیرد و خود نیز باری بر بارهای دیگر نباشد.همچنین در بخش تأمین اجتماعی هزینه‌های بالایی بر ما تحمیل می‌شود که نیاز به بازنگری دارد چرا که بارها گفته شده مناطق محروم و دور از مرکز توانایی‌هایی مانند معادنی که نزدیک مرکز کشور قرار دارند و برخوردارند را ندارند و باید در دستورالعمل‌ها این تفاوت‌ها دیده شود.در زمینه واردات ماشین‌آلات دست دوم نیز بخش‌نامه آمده ولی زمانی که معدن‌دار توانایی تأمین هزینه خرید را ندارد فایده‌ای نخواهد داشت ما اکنون نیاز ویژه‌ای به نوسازی داریم اما به دلیل مشکلات مالی این امکان وجود ندارد و نیاز است که در این باره نیز تسهیلاتی با بهره اندک به معدن‌دار برای خرید همین تجهیزات پرداخت شود و مراحل پرداخت تسهیلات هم تسریع و بروکراسی اداری کاهش پیدا کند و زمان پرداخت هم نظارت‌هایی باشد تا فقط برای خرید تجهیزات این تسهیلات مورد استفاده قرار گیرد.در بخش انتقال برق نیز خط انتقال دیده شده ولی تا پنج کیلومتری معادن آورده خواهد شد و گفته‌اند که مابقی را خود باید اجرایی کنیم ولی همان پنج کیلومتر هم هزینه‌های بسیار زیادی برای معادن دارد که از توان آنها خارج است و درخواست داریم که تا خود معادن کشیده شود چرا که ما امکان اجرا نداریم.

چه توصیه‌ای دارید به افرادی که تمایل به کارآفرینی در این حوزه دارند؟
سودآوری معادن در مناطق محروم و دور از مرکز مانند نهبندان پایین است پس اگر در این مناطق به دنبال کارآفرینی در حوزه معدن هستند حتما در ابتدا ماشین‌آلات و تجهیزات را خود تهیه کنند و اجاره‌ای نباشد چرا که سود حاصله توانایی پرداخت اجاره این تجهیزات را ندارد و به مشکل برخواهند خورد.
منبع: روزگار معدن